De laatste weken zijn er veel momenten geweest dat ik heb willen schrijven. Maar omdat er zoveel zaken tegelijk waar zijn, heb ik gemerkt het moeilijk te vinden bepaalde gedachten goed onder woorden te brengen. Anderen hebben daar minder moeite mee. Werkelijk iedereen met een toetsenbord blijkt ineens Midden-Oosten deskundige. De meest zorgwekkende ‘experts’ zijn degene met meer volgers dan hersenen. Deze laten zich voornamelijk informeren door lugubere social media kanalen met duistere bedoelingen. Bovendien wordt door een opvallend grote groep die nu plotsklaps een mening heeft, graag in hokjes gedacht. Dat is lekker makkelijk, je hoeft niet veel na te denken, alles is zwart of wit. Maar als er één onderwerp is dat niet zwart-wit is, is het wel de huidige pijnlijke problematiek in de Gaza strook en alles wat daaruit voortvloeit.
Toch voelen meer mensen dan ooit de behoefte tijdens dit conflict hun eenzijdige, hijgerige en vooral kort door de bocht mening te geven of een kant te kiezen. Terwijl dat niet hoeft en bijna niet genuanceerd kan, want meerdere zaken zijn tegelijk waar. Het zijn vooral diegene die gevangen zijn in een giftige cocktail van enerzijds het algoritme van de door hen gevolgde sociale media en anderzijds hun eigen onvermogen of onwil om genuanceerd na te denken, die hun denkbeelden zonder enige terughoudendheid met hun volgers denken te moeten delen. Nooit hoor je deze mensen over welke oorlog dan ook, maar over dit conflict heeft ineens elke zelfbenoemde influencer op Instagram of @henkstraatlantaarn op twitter een mening. Wat mij persoonlijk extra raakt is het hieruit voortvloeiende oplaaiende antisemitisme. Het hokjes denken is hier debet aan en dat is pijnlijk. Maar waarom? Waarom krijgt de joodse Nederlander te maken met zoveel haat, terwijl het niet zo is dat iedereen binnen de joodse gemeenschap werkelijk élke actie van Israël steunt, niet verdrietig wordt bij het zien van zoveel onschuldige slachtoffers in Gaza of zich niet kan inleven in de pijn van goedwillende pro Palestina demonstranten. De antisemitische maskers zijn bij een grote groep desondanks afgevallen en normen en waarden spelen kennelijk geen rol meer.
De groep van wie de maskers het hardst zijn afgevallen, is een klein deel van de groepering die ik bewonder. Dit gezelschap heeft op social media en in de dagelijkse debatten bijvoorbeeld gestreden om de denkwijze op het gebied van zwarte piet in Nederland te veranderen. En terecht. Ik was blij met deze groep, want zij gaven aan vele Nederlanders het inzicht dat zwarte piet misschien door hen nooit als racistisch gezien werd, maar dat er een ook een groep Nederlanders is, die zwarte piet als zeer pijnlijk ervaarde. Nederland kreeg hierdoor het inzicht dat zwarte piet als stereo type wel degelijk racistisch is. Door het welwillend indenken in de pijn van de medemens werd een goede verandering ingezet, zoals het hoort.
De laatste weken werd er helaas door een deel van deze groep tijdens de verschillende pro Palestina demonstraties en zelfs in onze ooit zo ordentelijke Tweede Kamer een leus de wereld in geslingerd. U weet wel, die zwaar antisemitische leus, de Engelse versie van “Van de rivier tot de zee”. Het werd en wordt luidkeels en met veel genoegen gescandeerd, terwijl vrijwel iedereen weet dat deze leus door de joodse medemens als zeer pijnlijk wordt ervaren. En voor zover men veinsde nog niet te weten dat het een antisemitische leus is, dan zou dit de laatste weken wel degelijk duidelijk geworden moeten zijn. Gelukkig gingen sommigen op televisie en via de social media kanalen verbaal de confrontatie aan met deze quasi onnozele naïevelingen, maar dan werd de vraagsteller nochtans gepareerd met het antwoord dat “het wel als antisemitisch gezien kan worden, maar dat het zo niet bedoeld wordt”. Het mag volgens deze groep dus gezegd worden, de inclusiviteit regels worden wat opgerekt en het welwillend indenken in de pijn van de medemens blijkt ineens toch niet meer nodig te zijn als het om dit specifieke geval gaat, namelijk de joodse medemens.
Terwijl we het debat in Nederland rustig zouden moeten voeren, ons zouden moeten uitspreken tegen alles dat onacceptabel is en tegelijkertijd samen de nuance zouden moeten zoeken, is er een groot gedeelte van 'beide' kanten dat dagelijks emotioneel de eigen zwart wit denkbeelden blijft ventileren. Het is pijnlijk, maar het maakt ook veel duidelijk voor mij persoonlijk. Het selectief meten met twee maten is evident en tegelijkertijd durven velen hun antisemitische denkbeelden ineens openlijk te delen. Maar waarom? Het antwoord geeft stof tot nadenken en lijkt even makkelijk als wrang: Er leeft, bij meer mensen dan u en ik zich ooit hadden kunnen voorstellen, een diepgeworteld genormaliseerd antisemitisme.
Michael Parsser, november 2023.
